Firmy pożyczkowe, banki a parabanki – charakterystyka instytucji finansowych w Polsce

Wśród instytucji finansowych działających w Polsce możemy wyróżnić firmy pożyczkowe, banki oraz parabanki. Mimo panującego przekonania wspomniane pojęcia znacznie się od siebie różnią. Zarówno banki, jak i firmy pożyczkowe działają w oparciu o określone przepisy – odpowiednio Ustawy prawo bankowe oraz Ustawy o kredycie konsumenckim. W przypadku ich niewypłacalności, straty ponoszą jedynie właściciele, dlatego klienci mogą czuć się bezpiecznie. Inaczej sytuacja przedstawia się w parabankach, czyli prywatnych firmach, które działają na podstawie Kodeksu cywilnego. W tym wypadku, w chwili niewypłacalności klienci narażeni są na stratę części, a nawet całości swoich środków. Czym jeszcze różnią się firmy pożyczkowe, banki a parabanki?

Banki gwarantem bezpiecznego pożyczania?

Aby dokładnie zrozumieć pojęcie banku, warto posłużyć się Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o prawie bankowym – „Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.”

Bank zatem to osoba prawna, która na podstawie określonych zezwoleń wykonuje działalność gospodarczą. Polega ona m.in. na przyjmowaniu depozytów, udzielaniu zobowiązań (pożyczek oraz kredytów), jak i wykonywaniu innych czynności określonych przepisami prawa.

Inne czynności, które bank może wykonywać według Prawa Bankowego należy:

  • prowadzenie rachunków bankowych,
  • emitowanie bankowych papierów wartościowych,
  • udzielanie poręczeń,
  • operacje czekowe/wekslowe,
  • nabywanie/zbywanie wierzytelności pieniężnych.

Co ważne, bank objęty jest zarówno nadzorem finansowym, jak i gwarancją depozytów. W momencie, gdy instytucja staje się niewypłacalna, Bankowy Fundusz Gwarancyjny zapewnia zwrot gotówki.

Co to jest parabank? Zasada piramidy finansowej

Parabanki to prywatne firmy, które w swojej działalności jedynie w niewielkim stopniu przypominają banki. W ich ofercie znajdziemy jednak produkty bardzo podobne jak te oferowane w instytucjach bankowych. Parabanki zatem mogą udzielać pożyczek, a także przyjmować depozyty od klientów. Nie podlegają jednak regulacjom Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), co oznacza, że nie mają ustawionego limitu kapitału, nie muszą zachowywać w tajemnicy danych swoich klientów, a środkom finansowym pożyczkobiorców nie przysługuje żadna ochrona.

Parabanki należą do tzw. szarej strefy równoległych systemów bankowych – shadow banking i działają na zasadzie piramidy finansowej. Wszystkie dokonywane przez nich inwestycje, wykonywane są z pieniędzy otrzymanych od klientów. Dlatego też decydując się na skorzystanie z ich usług, trzeba liczyć się z możliwością utraty części, a nawet całości ulokowanych środków. W Polsce już nie raz dochodziło do podobnych sytuacji. Mowa tu m.in. o głośnej aferze Amber Gold, kiedy to tysiące klientów straciło swoje oszczędności.

Co ciekawe, Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) na swojej stronie internetowej publikuje tzw. Listę Ostrzeżeń Publicznych. Znajdziemy tam spis wszystkich parabanków, co do których złożono zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Dzięki temu możemy uniknąć powierzenia swoich środków nieuczciwej firmie i tym samym wpadnięcia w spiralę zadłużenia.

Firmy pożyczkowe – dlaczego warto korzystać z ich usług?

Na początku warto wspomnieć, że wbrew powszechnemu przekonaniu firmy pożyczkowe nie są parabankami. Co więcej, oba te pojęcia mają ze sobą niewiele wspólnego, dlatego używanie ich zamiennie to duży błąd. Czym zatem są firmy pożyczkowe?
Przede wszystkim instytucje te działają na podstawie Ustawy o kredycie konsumenckim. Między innymi oznacza to, że naliczane odsetki nie mogą wynosić więcej niż czterokrotność stopy kredytu lombardowego, a w każdym materiale informacyjnym musi być podawana wysokość RRSO pożyczki.

W przeciwieństwie do parabanków firmy pożyczkowe stosują się do określonych wytycznych, narzuconych z góry. Ponadto instytucje te udzielają pożyczek online jedynie ze środków należących do właścicieli i akcjonariuszy danej instytucji. Oznacza to, że nie biorą oni w depozyt pieniędzy pochodzących od klientów, więc ryzyko utraty środków spoczywa wyłącznie na właścicielu. Pożyczki pozabankowe są zatem bezpieczne.

Co warte podkreślenia, firmy pożyczkowe, w odróżnieniu od banków, zdecydowanie mniej rygorystycznie oceniają potencjalnego pożyczkobiorcę. Część z nich oferuje pożyczki bez BIK. Dzięki temu osoby posiadające niższą zdolność kredytową nadal mają szansę na otrzymanie zobowiązania.