Użyczenie – definicja i opodatkowanie

Użyczenie określają przepisy prawne znajdujące się w Kodeksie cywilnym. Przez umowę użyczenia, użyczający nieodpłatnie oddaje na rzecz biorącego dany przedmiot, który ten zobowiązuje się zwrócić po określonym czasie. Umowa użyczenia nie musi być sporządzona w formie pisemnej. Jak wygląda taki dokument? Czy użyczenie podlega opodatkowaniu?

Instytucja użyczenia to pojęcie, które może wywołać duże zainteresowanie. Aby zapoznać się z jego najważniejszymi cechami, stworzyliśmy spis treści, który odsyła do istotnych elementów.

1. Użyczenie-definicja.
2. Jak wygląda umowa użyczenia?
3. Co może być przedmiotem umowy użyczenia?
4. Jakie są obowiązki biorącego?
5. Koniec obowiązywania umowy użyczenia.
6. Podatek od użyczenia.
7. Czym użyczenie różni się od pożyczki?

Czym jest użyczenie?

Użyczenie to pojęcie, które regulują przepisy prawne zawarte w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z nimi, użyczający pozwala biorącemu na bezpłatne użytkowanie rzeczy stanowiącej przedmiot umowy użyczenia. Osoba, która otrzymuje do użytkowania dany przedmiot, jest zobowiązana do oddania tej samej rzeczy.

Użyczenie nie może nastąpić bez zgody użyczającego. Biorący z kolei jest zobowiązany do pokrycia kosztów wynikających z użytkowania użyczonego przedmiotu, np. z eksploatowania użyczonego pojazdu. Biorący pokrywa koszty związane z paliwem, naprawami auta, itp.

Zgodnie z art. 713 Tytułu XIII Kodeksu cywilnego, jeżeli biorący uczynił inne wydatki bądź nakłady na dany przedmiot, stosuje się przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Osoba, która użycza dany przedmiot, nie ponosi z tego tytułu żadnych świadczeń. Jest to jej dobrowolna, niewymuszona pomoc.

Umowa użyczenia

Zgodnie z art. 710 Tytułu XVIII Kodeksu cywilnego, przez umowę użyczenia określa się sytuację, w której to użyczający oddaje biorącemu do darmowego użytkowania dany przedmiot. Umowa użyczenia może zostać zawarta na przykład pomiędzy osobą fizyczną, zwaną dalej użyczającym, a inną osobą fizyczną bądź prawną, zwaną dalej biorącym. W dokumencie należy zawrzeć, podobnie jak w umowie pożyczki,następujące elementy:

• nazwy stron umowy,
• adresy użyczającego i biorącego,
• numery i serie dowodów osobistych oraz numery PESEL.

Osoba użyczająca jest również nazywana komodantem, a biorąca komodatariuszem.

Umowa użyczenia może zostać zawarta w dowolnej formie. Użyczający nie musi być właścicielem rzeczy, która stanowi przedmiot umowy. Może być na przykład jej najemcą, dzierżawcą czy użytkownikiem. Należy mieć na uwadze fakt, iż do umowy użyczenia dochodzi poprzez wydanie rzeczy, a nie podpisanie dokumentu. Umowa użyczenia może być zawarta na czas oznaczony (dzień, tydzień, miesiąc, rok) bądź nieoznaczony.

Co może być przedmiotem umowy użyczenia?

Użyczający może oddać do użytkowania biorącemu rzecz, która należy do niego. Przedmiot umowy użyczenia stanowić mogą:

• nieruchomości,
• ruchomości.

Przedmiotem użyczenia nie mogą być natomiast pieniądze. Taka umowa przybiera bowiem formę pożyczki.

Umowa użyczenia – jakie obowiązki ma biorący?

Biorący, czyli osoba, która użytkuje daną rzecz, ma obowiązek korzystania z przedmiotu na warunkach określonych w umowie użytkowania. Nie może oddawać użytkowanej rzeczy osobom trzecim. Powinien użytkować otrzymany przedmiot w taki sposób, by nie dopuścić do jego uszkodzenia.

Biorący jest zobowiązany do pokrywania wszystkich kosztów, które wiążą się z eksploatacją użytkowanego przedmiotu. Ponadto:

Art. 714. Odpowiedzialność za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy użyczonej
Biorący do używania jest odpowiedzialny za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, jeżeli jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, albo gdy nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności powierza rzecz innej osobie, a rzecz nie byłaby uległa utracie lub uszkodzeniu, gdyby jej używał w sposób właściwy albo gdyby ją zachował u siebie.

Zakończenie umowy użyczenia

Zgodnie z art. 715 Kodeksu cywilnego Termin zakończenia umowy użyczenia, jeżeli dokument został sporządzony na czas oznaczony, wówczas jego ważność upływa wraz ze wskazanym terminem. Jeśli natomiast umowę zawarto na czas nieokreślony, zakończenie następuje wtedy, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek bądź gdy mógł go uczynić.

Jeżeli cel użyczenia nie wiąże się z umową bądź z okolicznościami jej towarzyszącymi, umowa użyczenia zawarta na czas nieoznaczony, może być zakończona w drodze wypowiedzenia. Wówczas termin jej ważności upływa wraz z wypowiedzeniem przez jedną ze stron z zachowaniem terminów umownych, ustawowych czy zwyczajowych (zgodnie z art. 365 Kodeksu cywilnego).

Kiedy użyczenie podlega opodatkowaniu?

Umowa użyczenia, w której jedną ze stron stanowi pożyczkobiorca i która została zawarta na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy to umowę użyczenia przedsiębiorca zawarł z osobą z rodziny. Użyczony przedsiębiorcy przedmiot przybiera formę tzw. nieodpłatnego świadczenia.

Jeśli przedmiot umowy użyczenia stanowi nieruchomość, wartość świadczenia nalicza się według równowartości czynszu, który przedsiębiorca zapłaciłby przy umowie najmu. Użyczenie nieruchomości nie jest jednak zawsze równoznaczne z opodatkowaniem. Jeżeli użyczającymi są osoby z I (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie) i II (zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków) grupy podatkowej, przychody z użyczenia nie wiążą się z opodatkowaniem.

Użyczenie nieruchomości jest związane z powstaniem przychodu nie tylko u biorącego, ale również i u użyczającego. Przychodu nie ustala się, jeśli użyczenie lokalu następuje na rzecz osób, które pozostają z podatnikiem w stosunku pracy.

Jeżeli przedsiębiorca korzysta z użyczonej ruchomości, wtedy również powstaje przychód. Jest on ustalany w oparciu o ceny rynkowe, które stosuje się przy świadczonych usługach bądź rzeczach. W tym przypadku, opodatkowaniu nie podlegają użytkowane ruchomości użyczone od osób z I i II grupy podatkowej.

Użyczenie a pożyczka-poznaj różnice

Użyczenia i pożyczka online to pojęcia, które często są ze sobą utożsamiane. To duży błąd! Oba terminy są regulowane przez przepisy prawne zawarte w Kodeksie cywilnym, jednak znacznie się od siebie różnią. Art 720 Tytułu XIX Kodeksu cywilnego mówi, iż:

§ 1. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
§ 2. Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Z kolei Art. 710 Tytułu XIII Użyczenie Kodeksu cywilnego określa, że:

Art. 710. Istota umowy użyczenia
Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.